Nghị luận phân tích nội dung và nghệ thuật bài thơ Dấu chân qua trảng cỏ

Bài thơ Dấu chân qua trảng cỏ của tác giả Thanh Thảo được sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, thể hiện tình yêu quê hương và niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước. Cùng Toploigiai theo dõi bài nghị luận dưới đây để thấy được những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài nhé!

Nghị luận phân tích nội dung và nghệ thuật bài thơ Dấu chân qua trảng cỏ

Bài thơ "Dấu Chân Qua Trảng Cỏ" của nhà thơ Thanh Thảo là một tác phẩm sâu sắc, mang đậm tâm trạng và triết lý về cuộc sống, về thời gian và về những dấu vết của con người trên hành trình đi qua chiến tranh. Bài thơ không chỉ là một mảnh ghép của thi ca mà còn là một bức tranh tĩnh lặng về sự hiện diện và vĩnh cửu của dấu chân người lính.

Tác phẩm ra đời trong những tháng ngày tác giả tham gia cuộc chiến đấu ở dọc Trường Sơn, đó là những ngày hành quân mải miết và triền miên. Những ngày tháng đó đã mang lại cảm hứng sáng tác cho nhà thơ Thanh Thảo tạo nên “ Dấu chân qua trảng cỏ”.Tác phẩm mở đầu bằng việc miêu tả một buổi chiều trên trảng cỏ, với hình ảnh của những dấu chân trên đường mòn, những cánh đồng xanh biếc và bầu trời long lanh. Từng chi tiết được tác giả vẽ nên tạo nên một bức tranh tự nhiên tĩnh lặng, khiến người đọc cảm nhận được sự yên bình và thanh thản của không gian thiên nhiên.

“Buổi chiều qua trảng cỏ voi…
…Cho người sau biết đường ra chiến trường…”

Mở đầu bài thơ với một cảnh tượng hình ảnh của một buổi chiều trên một vùng đất trải rộng. Việc sử dụng từ "voi" ám chỉ đến sự lớn mạnh, mạnh mẽ và cũng là sự hoang vu của vùng đất này, cũng có thể là biểu tượng cho cuộc đời với mọi khao khát và ước vọng.Trảng cỏ, với vẻ đẹp tự nhiên mênh mông, là hình ảnh ẩn dụ về sức mạnh của thời gian và những khó khăn thử thách mà con người phải đối mặt trong cuộc đời. Tuy nhiên, trảng cỏ cũng là biểu tượng của sự sống, sự lấn át và xóa nhòa của thời gian. Mặc cho sự chìm trong quên lãng và vô nghĩa nhưng qua ý chí và khát vọng vượt lên, con người giữ vững bước đi trên con đường của mình và để lại những dấu chân vĩ đại trong lòng đất, trong lòng người và trong lịch sử. Ở vùng đất ấy, tác giả ngước nhìn bầu trời và ngắm nhìn, đắm chìm vào cảnh vật thiên nhiên:

“Ngước nhìn mút mắt khoảng trời long lanh…
….Nên nào biết, ai đi gần, đi xa...”

Bằng cách mô tả : "Khoảng trời long lanh" tác giả đã diễn tả vẻ đẹp và sự rạng rỡ của bầu trời, tạo nên một không gian tươi mới và lấp lánh. Thêm vào đó là hình ảnh của gió, một yếu tố không thể thiếu trong cảnh tự nhiên. Động từ "nghiêng ngả" tạo ra một cảm giác êm đềm và uyển chuyển, làm tăng thêm vẻ sống động, mềm mại cho không gian tự nhiên.  Cùng với đó là màu xanh của cỏ, của cây cối, tạo ra một không gian mát mẻ và thanh bình. Trong không gian ấy có những âm thanh hết sức sống động :"Tiếng bầy chim két”,  m thanh của bầy chim kêu rôm rả trở nên im lặng dần dần, tạo ra một cảm giác bất ngờ và huyền bí cũng như tạo chiều sâu cho không gian. Thông qua hình ảnh này, ta có thể thấy tác giả ám chỉ đến sự thay đổi đột ngột, không lường trước được trong tự nhiên, hay thậm chí là trong cuộc sống con người. Tiếp đến là hình ảnh của những con đường nhỏ, như sợi chỉ mỏng manh giữa trảng cỏ, từ đó gợi sức ẩn dụ tạo ra hình ảnh của sự mảnh mai và mềm dẻo của cuộc sống. Nó còn là sự thấp thỏm và mong manh của cuộc sống, là cách chúng ta tìm ra con đường của mình giữa những khó khăn. Trong con đường ấy có rất nhiều dấu chân đã đi qua, những dấu chân ấy là dấu chân của thế hệ đi trước và thế hệ mai sau. Vừa thể hiện sự bận rộn hối hả của cuộc sống cũng như thể hiện sự kế thừa của những thế hệ, con đường ấy tuy nhỏ nhưng không lúc nào là không thiếu những bước chân. Dấu chân còn là hình ảnh ẩn dụ về dấu ấn để lại của mỗi cá nhân trong cuộc đời. Dù nhỏ bé và thầm lặng, nhưng dấu chân mang trong mình sức mạnh của ý chí, khát vọng và tâm hồn, giúp con người vượt lên sự lấn át của thời gian và khắc sâu vào lòng đất. Mỗi bước đi, mỗi dấu chân là một chặng đường, một kỷ niệm và một câu chuyện tạo nên một cuộc hành trình đầy ý nghĩa và giá trị. Dấu chân, một biểu tượng đầy ý nghĩa, không chỉ đơn thuần là dấu vết của sự hiện diện, mà còn là minh chứng cho những hành trình, những nỗ lực và những đóng góp của mỗi cá nhân trong cuộc sống. Trên con đường ra chiến trường, dấu chân đó chính là của những người sốt rét bấm xuống đường và chính vì thế mà nó sẽ không bao giờ bị mờ nhạt. Họ đã góp phần làm nên một phần của lịch sử, một con đường trong sự nghiệp giải phóng dân tộc. Dấu chân của họ không chỉ là biểu tượng của sự kiên trì và quyết tâm mà còn là dấu ấn vĩ đại của một thời kỳ lịch sử, một kỷ nguyên của hy sinh và hùng cường.

“Cuộc đời trải mút mắt ta..
…Cho người sau biết đường ra chiến trường…”

Dòng thơ "Cuộc đời trải mút mắt ta" như một tiếng gọi của nhà thơ mời gọi chúng ta dừng lại, suy tư và nhìn lại quãng đường đã đi qua. Đây không chỉ là việc duy trì sự sống, mà còn là việc tìm kiếm ý nghĩa và mục đích của cuộc sống. Những dòng thơ tiếp theo lại đưa chúng ta đến với hình ảnh của cuộc chiến nơi mà dù đi trên con đường lớn hay nhỏ, cuộc sống vẫn đầy rẫy những thách thức và những cuộc đấu tranh.Từ đó đặt ra một câu hỏi sâu sắc về ý nghĩa của những hành trình nhỏ bé trong cuộc đời, dẫu có nhỏ nhặt nhưng chúng vẫn đóng góp vào sự phát triển và trải nghiệm của con người. Những người lính phải đối mặt với những khó khăn, với những cơn sốt rét đang cơn, và những dấu chân in sâu trên con đường đầy chông gai và khó khăn, là hình ảnh của sự kiên trì và sức mạnh của con người trong cuộc chiến với số phận. Những dấu vết đó không chỉ là kỷ niệm về quãng đường đã đi qua, mà còn là niềm tự hào và sự kiêu hãnh về những khó khăn. Dấu chân của chúng họ không chỉ là của riêng mình, mà còn là động lực cho thế hệ sau. Người lính là những người đi qua thời gian, như cỏ vượt lên trên mặt đất, cuộc đời họ như là một sợi chỉ. Những gì chúng họ để lại sau lưng là những dấu chân trên con đường, là nguồn động viên cho thế hệ đi sau về một quá khứ vàng son. 

Bằng cách sử dụng hình ảnh về trảng cỏ, bầu trời, gió và tiếng chim để tạo ra một bức tranh tự nhiên, tác giả đưa người đọc đến với cảm giác yên bình và thanh thản của buổi chiều. Những hình ảnh này cũng giúp tạo ra một bối cảnh cho câu chuyện về cuộc sống và cuộc hành trình của con người.Cùng với đó là sự kết hợp giữa âm thanh và hình ảnh, sử dụng ngôn ngữ hình ảnh một cách tinh tế để mô tả những ý nghĩa sâu sắc về cuộc sống . Bài thơ được viết dưới dạng thơ ca, với sự sắp xếp cẩn thận của các từ và câu để tạo ra nhịp điệu và nhấn mạnh ý nghĩa của từng dòng thơ, tạo nên tính nhạc và âm vang cho tác phẩm. Thông qua tác phẩm, độc giả phần nào thêm trân trọng hòa bình và trân trọng những sự hy sinh của thế hệ đi trước, nâng niu và hài lòng với những gì mình đang có. Tác phẩm cũng gợi lên niềm tự hào dân tộc, về một quá khứ vàng son không bao giờ phai dù thời gian có trôi đi liên tục và bất tận.

“Năm ấy vì một người khoác lên mình màu xanh áo lính
Mà tôi đem lòng yêu mọi thứ màu xanh.”