Phân tích bài Thuật hứng bài 5

Nguyễn Trãi là một nhà thơ tài năng. Ông đã sáng tác nhiều tác phẩm thơ cao siêu, sắc sảo và sâu sắc. Các bài thơ của Nguyễn Trãi thường thể hiện tình yêu nước và lòng hiếu thảo, đồng thời mang tính tưởng tượng và sáng tạo cao. Hãy cùng Toploigiai tìm hiểu thêm qua bài viết Phân tích bài Thuật hứng bài 5 nhé!

Bài thơ Thuật hứng bài 5

Đến trường đào mận ngạt chăng thông, 

Quê cũ ưa làm chủ cúc thông. 

Sầu nặng Thiếu Lăng biên đã bạc, 

Hứng nhiều Bắc Hải chén chưa không. 

Mai chăng bẻ, thương cành ngọc, 

Trúc nhặt vun, tiếc cháu rồng. 

Bui một tấc lòng ưu ái cũ, 

Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông.

>>> Tham khảo: Đọc hiểu Thuật hứng Bài 5

Dàn ý Phân tích bài Thuật hứng bài 5

A. Mở bài:

- Giới thiệu tác giả

- Hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm

B. Thân bài:

- 2 câu đề: Thể hiện sự lãng mạn và tình cảm của Nguyễn Trãi đối với thiên nhiên và quê hương. 

- 2 câu thực: Nguyễn Trãi thể hiện sự buồn bã và nặng nề của cuộc sống.

- 2 câu luận: Thể hiện sự nhạy cảm và tình cảm của Nguyễn Trãi đối với thiên nhiên 

- 2 câu kết: thể hiện sự tưởng tượng và tâm trạng của Nguyễn Trãi. Từng câu thơ tạo ra một không gian cảm xúc và kích thích người đọc suy ngẫm về sự đổi thay và giá trị của thời gian.

C. Kết bài:

-  Tổng kết lại giá trị nội dung và nghệ thuật bài Thuật hứng bài 5

Phân tích bài Thuật hứng bài 5

     “Thơ Nguyễn Trãi có bài buồn, có câu buồn vì lẽ gì chúng ta đều biết nhưng cả tập thơ của ông là thơ của một người yêu đời, yêu người. Tâm hồn của Nguyễn Trãi sống một nhịp với non sông, đất nước tươi vui” - Phạm Văn Đồng. Tấm lòng yêu nước và lòng thương dân sâu sắc của Nguyễn Trãi được thể hiện qua tiếng thơ của ông. Trong thơ, ông không trừu tượng hóa chủ nghĩa yêu nước, mà thay vào đó, ông liên kết mật thiết với những nhiệm vụ lịch sử cụ thể. Sự tuân thủ nhân nghĩa, là lòng căm thù đối với kẻ thù, là cuộc chiến không chịu khoan nhượng, là ý thức tự lực và sự tự mạnh mẽ, cùng với khao khát sâu sắc về hòa bình. Và Nguyễn Trãi để lại một số tác phẩm thơ bằng chữ Hán, mang tính nổi bật trong lĩnh vực thẩm mỹ. Các tác phẩm này đồng thời mang trong mình sự trữ tình và sâu sắc, cùng với một tầm nhìn thông thái. Và Thuật hứng bài 5 là bài thơ qua đó đã thể hiện nỗi lòng lo cho đất nước.

     Bài thuật hứng 5 của Nguyễn Trãi được sáng tác trong một hoàn cảnh lịch sử đặc biệt. Bài thơ này được viết vào thời kỳ ông đang bị giam cầm tại trại Gia Lâm. Trong hoàn cảnh khó khăn và bị hạn chế, Nguyễn Trãi vẫn đặt nét chân thành và can đảm của mình vào bài thuật hứng 5. Bài thơ này thể hiện lòng tự hào dân tộc và ý chí cương quyết chống lại sự xâm lược của nhà Minh. Nguyễn Trãi truyền tải thông điệp về tinh thần đoàn kết, sự hy sinh, và khao khát giành lại độc lập và tự do cho đất nước.

Đến trường đào mận ngạt chăng thông, 

Quê cũ ưa làm chủ cúc thông. 

Sầu nặng Thiếu Lăng biên đã bạc, 

Hứng nhiều Bắc Hải chén chưa không. 

Mai chăng bẻ, thương cành ngọc, 

Trúc nhặt vun, tiếc cháu rồng. 

Bui một tấc lòng ưu ái cũ, 

Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông.

     Những câu thơ đầu thể hiện sự lãng mạn và tình cảm của Nguyễn Trãi đối với thiên nhiên và quê hương. Nguyễn Trãi sử dụng hình ảnh tươi đẹp và gần gũi để thể hiện tình yêu và lòng mến khát đối với những điều tự nhiên và quê hương, đồng thời tạo ra một tình cảm ấm áp và sự thiêng liêng:

Đến trường đào mận ngạt chăng thông, 

Quê cũ ưa làm chủ cúc thông. 

     Hình ảnh đào mận tươi thơm và ngọt ngào được sử dụng để tượng trưng cho sự đáng yêu và thu hút của một nơi nào đó. Câu thơ truyền tải một cảm giác tươi mới và tràn đầy sức sống, mô phỏng hương thơm đào mận tràn ngập không gian. Nguyễn Trãi thông qua câu thơ này có thể muốn tạo ra một hình ảnh tươi đẹp về một môi trường trong lành, mà người ta mong muốn đến và tận hưởng. Ông cho rằng quê hương là một nơi tuyệt vời và đặc biệt, mà anh ta thích và yêu thích. Từ "làm chủ cúc thông" tác giả rất tự hào và hào hứng với quê hương, với khả năng nắm bắt và thống trị vẻ đẹp của nó. 

Sầu nặng Thiếu Lăng biên đã bạc, 

Hứng nhiều Bắc Hải chén chưa không. 

     Nguyễn Trãi thể hiện sự buồn bã và nặng nề của cuộc sống. Điều này cho thấy khả năng của Nguyễn Trãi trong việc biểu đạt sự đa dạng của cuộc sống và tâm trạng con người thông qua ngôn ngữ thơ. “Sầu nặng” - sự buồn bã và nặng nề của Thiếu Lăng, có thể là một người bạn hoặc người thân của Nguyễn Trãi. Hình ảnh "biên đã bạc" truyền tải ý nghĩa về tuổi già và những trải nghiệm đau khổ đã khiến Thiếu Lăng trở nên lụi tàn và thất thế. Câu thơ như đã tạo nên một không khí u sầu và tủi nhục, biểu đạt sự đau đớn và mất mát trong cuộc sống.

     Nguyễn Trãi đề cập đến việc uống nhiều chén rượu Bắc Hải mà chưa thể đầy cạn, chỉ rằng ông đã có nhiều trải nghiệm và tận hưởng cuộc sống một cách không thể nắm bắt hoàn toàn. Hình ảnh chén rượu Bắc Hải thể hiện sự tinh túy và thăng hoa của cuộc sống, trong khi việc chưa thể uống cạn nó có thể ám chỉ rằng người ta không thể trọn vẹn trải nghiệm và tận hưởng tất cả những gì cuộc sống mang lại.

Mai chăng bẻ, thương cành ngọc, 

Trúc nhặt vun, tiếc cháu rồng. 

     Hai câu luận thể hiện sự nhạy cảm và tình cảm của Nguyễn Trãi đối với thiên nhiên. Nguyễn Trãi sử dụng hình ảnh tượng trưng để truyền tải thông điệp về sự quý giá và đáng trân trọng của những thứ xung quanh chúng ta. Các câu thơ này tạo ra một không gian cảm xúc và kích thích người đọc suy nghĩ về sự hiện diện và giá trị của tự nhiên trong cuộc sống. Từ "bẻ" có thể hiểu là việc cắt đứt hoặc làm tổn thương cây mai, nhưng Nguyễn Trãi thể hiện sự chân thành và không muốn làm hại cây mai. Hình ảnh "cành ngọc" tượng trưng cho vẻ đẹp và quý giá của cây mai, đồng thời truyền tải ý nghĩa về việc trân trọng và giữ gìn sự toả sáng và tinh túy của nó. Hình ảnh "nhặt vun" tượng trưng cho việc chăm sóc và nuôi dưỡng trúc, nhưng Nguyễn Trãi cảm thấy tiếc nuối vì trúc chỉ là cháu rồng - một dạng nhỏ bé và thấp kém hơn so với rồng thực sự. Một tình cảm biểu đạt sự tiếc nuối về sự khảm nạm và cảm nhận sâu sắc về giá trị và tiềm năng không được thể hiện đầy đủ.

“Bui một tấc lòng ưu ái cũ, 

Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông”.

     Hai câu kết của bài thơ đã truyền tải một thông điệp về lòng nhân ái và tình yêu thương của Nguyễn Trãi. Từ "bui" mang ý nghĩa về quá khứ và thời gian đã trôi qua. Nguyễn Trãi thể hiện lòng ưu ái và tình cảm mà ông đã dành cho người khác trong quá khứ. Câu thơ này truyền tải sự quan tâm và sự nhân ái của Nguyễn Trãi đối với những người xung quanh và khẳng định ý chí của ông trong việc giữ gìn và trân trọng tình yêu thương. Hình ảnh của “nước triều đông” nên một không khí tĩnh lặng và cô đơn. “Đêm ngày cuồn cuộn” tượng trưng cho sự chuyển động và biến đổi không ngừng của thời gian và cuộc sống. Nguyễn Trãi có thể muốn truyền tải ý nghĩa về sự tạm thời và sự vô cùng của cuộc sống, đồng thời tạo ra một cảm giác cô đơn và xa lạ. 

     Bằng tài năng của mình, Nguyễn Trãi sử dụng ngôn ngữ đẹp và uyển chuyển, tạo ra những hình ảnh tươi đẹp và diễm lệ. Sự lắng đọng và dàn trải của câu thơ mang lại sự cân đối và mạnh mẽ cho tác phẩm. "Thuật hứng bài 5" thể hiện tình yêu nước sâu sắc và tâm hồn quê hương của Nguyễn Trãi. Bài thơ khắc họa những khó khăn và gian truân trong cuộc sống, cùng với sự ganh đua và hi sinh của những người dân. Nguyễn Trãi cũng thể hiện sự quý trọng đạo đức và phẩm chất nhân văn thông qua các giá trị như lòng trung thực, sự kiên nhẫn và lòng hiếu thảo. 

-----------------------------------------

Trên đây, Toploigiai đã hướng dẫn viết bài văn mẫu Phân tích bài Thuật hứng bài 5. Hy vọng bài viết trên sẽ giúp ích các em trong quá trình làm bài. Chúc các em học tốt môn Văn!