Qua tác phẩm Đêm đợi lũ (Hồ Việt Khuê), viết một bài văn nghị luận bàn về việc khai thác rừng trái phép ở Việt Nam

Đề bài: Qua tác phẩm Đêm đợi lũ (Hồ Việt Khuê), anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận bàn về việc khai thác rừng trái phép ở Việt Nam hiện nay.

ĐÊM ĐỢI LŨ

– Ông bà nói trật lất! Lão Sơn cụt lầm bầm, tiếc nuối hàng xà cừ trốc gốc đánh ùm xuống dòng nước ngầu đỏ chảy xiết.

Mấy năm trước, mưa nguồn cả ngày nước mới đổ về khúc sông La ngang nhà lão. Năm ngoái, mưa nửa ngày nước về mấp mé ranh vườn. Còn năm nay, mưa chừng sôi nồi cơm, nước đã cuồn cuộn nuốt hàng xà cừ sát mép sông. Vợ lão Sơn đang thu dọn đồ đạc, còn đám trẻ đã di tản về nhà ông bà ngoại từ trưa để tránh lũ quét. Màu xanh núi rừng ngày càng hút tầm mắt. Ông bà nói “Ăn của rừng rưng rưng nước mắt”. Bọn ăn của rừng giàu có vì không vốn bốn lời, chúng tậu nhà tuốt ở Sài Gòn có bao giờ biết mưa rừng lũ quét. Chỉ có đám dân nghèo bám đất bám rừng mới rưng rưng nước mắt vì thiên nhiên trả thù, vì môi trường sinh thái bị hủy diệt. Ông bà không nói trật lất là gì!

Có tiếng í ới rồi Hoè chui rào sang với bao quần áo trên vai. Lão Sơn đánh trận nửa đời, gửi lại trận mạc một cánh tay hồi mới tập vác súng. Lão từ rừng ra, còn chú lính địa phương quân Hoè từ phố xá lên vùng kinh tế mới lập nghiệp lại chui vào rừng để đốn củi, hầm than. Lão Sơn quý Hoè vì anh dám nói thẳng với đại diện chính quyền địa phương là con anh ta đói, trong khi chờ khoai sắn cho củ, anh chỉ lượm mót chút của rừng. Hoè thách thức lão Sơn cụt chặn bắt những chiếc xe chở gỗ lóng dài ngoằn chạy rầm rập từ rừng ra quốc lộ 1 hằng đêm của bọn đại lâm tặc, chứ bắt tịch thu gánh củi bao than của bọn tiểu lâm tặc như Hoè chỉ thêm mang tiếng… pháp luật không nghiêm minh. Ngày xưa, nếu không có những gốc cây gỗ đường kính hai, ba người ôm phải nối song mây vào dây dù mới căng được chiếc võng thì khối chiến sĩ đã bị bọn tàu gáo quạt tróc đầu.

Lão Sơn cụt đem chuyện những chuyến xe gỗ dài ngoằn hỏi bạn cũ giờ làm lãnh đạo. Bạn cười khẩy. Làm sao giữ nổi rừng trước làn sóng di dân ồ ạt, thôi thì biến rừng thành đồi trà, vườn cà phê, vườn cây ăn trái. Đó cũng là cách giữ độ che phủ cho đất, giữ nguồn cho nước bằng cách thay chiếc áo xanh cho rừng mà còn tạo ra của cải cho xã hội, đem lại cuộc sống sung túc cho bao người. Về những chuyến xe gỗ dài ngoằn rầm rập hằng đêm, người bạn lãnh đạo thề trên tình đồng đội năm tháng đổ máu chiến trường là hoàn toàn hợp pháp. Chỉ thời gian ngắn, lời thề theo người bạn cũ bay vào… trại giam vì giấy phép cho khai thác một thì bọn họ câu kết khai thác gấp mười. Rừng xanh nào mà còn!

Con tắc kè ló đầu khỏi cây cột ống tre thao láo nhìn hai người đàn ông uống trà trên bộ ván trước hiên, lạnh lùng buông hai tiếng “tắc kè” mà Hoè thường nhại “hết rừng”. Nước vẫn sôi sùng sục ngang khúc sông ôm quanh đất lão Sơn cụt. Vợ lão đang treo chiếc rổ đựng mẹ con bầy gà mới nở lên cây cột giữa nhà, góp chuyện:

Tại sao người ta chặt cây gỗ cả người ôm rồi trồng lại cây con bằng chiếc đũa, hả ông cụt?
Chuyện phá rừng nguyên sinh để trồng rừng non, bà phải hỏi mấy thằng Bảy Rưỡi.

Lão Sơn cụt tưng tửng. Bảy Rưỡi là tên chung mà lão đặt cho bọn phá rừng. Từ anh Ba anh Bảy đến thằng Mỹ thằng Pháp, lão đều gọi chung là Bảy Rưỡi để khỏi mếch lòng vì cha mẹ có đẻ đứa con nào chỉ có nửa người đâu mà đặt là Rưỡi. Hoè xía:

Thằng Bảy Rưỡi – phó – chủ – tịch mới ra tù hôm
Bọn phá rừng nổi tiếng ở quê lão mà báo chí gọi là “phá rừng vô địch quốc gia” bị kêu án mỗi thằng hai mươi năm tù, mới thụ án sáu, bảy năm đã được đặc xá về với vợ con; có thằng về chỉ còn con vì vợ đã ôm của ăn của rừng đi lấy chồng khác. Trường hợp này coi chừng ông bà nói đúng là “ăn của rừng rưng rưng nước mắt”, à ta!

Vợ chồng thằng Bảy Rưỡi – giám – đốc ra tòa ly dị rồi…
Bà Sơn cụt ghé ngồi bên chồng, uống một tách trà cho thấm giọng mới thông tin sốt dẻo, sau khi cột chặt miệng cái bao nhét đầy những thứ giá trị nhất. Năm nào cũng chạy lũ nên bà có thừa kinh nghiệm chọn cái gì, bỏ cái gì mà không tiếc rẻ nếu lũ có quét cả nhà đổ xuống sông. (…)

(Trích Những ngày trở gió, Hồ Việt Khuê, NXB Hội nhà văn, 2018)

Bài làm

Việc khai thác rừng trái phép ở Việt Nam hiện nay là một vấn đề nghiêm trọng đang ảnh hưởng đến môi trường, sinh thái và cuộc sống của hàng triệu người dân. Tác phẩm "Đêm đợi lũ" của Hồ Việt Khuê không chỉ là bức tranh sinh động về cảnh lũ lụt ở miền núi mà còn là lời cảnh tỉnh về nạn khai thác rừng trái phép - vấn đề nhức nhối đang diễn ra hiện nay trên khắp đất nước ta. Qua câu chuyện của lão Sơn và anh lính Hoè, tác giả đã phơi bày những tác hại to lớn của việc khai thác rừng bừa bãi, đồng thời thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng khi con người biết chung tay bảo vệ rừng.

Tác phẩm đã vẽ nên nạn khai thác rừng trái phép đang diễn ra ngày càng nhiều, "bọn đại lâm tặc" ngang nhiên vận chuyển gỗ lậu trên những chiếc xe dài ngoằn, "hằng đêm" từ rừng ra quốc lộ. Lão Sơn và anh lính Hoè ngày đêm chứng kiến cảnh rừng xanh bị tàn phá, đám dân nghèo bám đất bám rừng rưng rưng nước mắt vì thiên nhiên trả thù, vì môi trường sinh thái bị hủy diệt. Khai thác rừng trái phép là việc lâm tặc khai thác các loại rừng không được cơ quan nhà nước cho phép như rừng phòng hộ, rừng sản xuất,.. Hoặc việc khai thác quá khối lượng cho phép gây ra hậu quả nghiêm trọng. Ngày nay, diện tích rừng ở đất nước ta đang dần bị thu hẹp, bị chiếm dụng khá nhiều, so với một đất nước có diện tích rừng che phủ lớn trên thế giới thì hiện nay Việt Nam chỉ còn một lượng ít rừng nguyên sinh. Việc rừng bị phá huỷ này đến từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau, là trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền cho tới cả ý thức bảo vệ môi trường của người dân. Đó có thể do sự thờ ơ, buông lỏng, thiếu chặt chẽ, nghiêm minh trong khâu kiểm soát, quản lý và bảo vệ rừng của chính quyền địa phương. Cũng có thể là do đói nghèo, lạc hậu, nên có thể những người dân xung quanh chọn phá rừng để làm nương rẫy, lợi ích kinh tế cá nhân lấn át lợi ích chung, dẫn đến ý thức và sự gắn bó đối với rừng còn hạn chế. Những tác động tiêu cực ấy gây ra rất nhiều hậu quả nặng nề đối với thiên nhiên và con người. Việc phá rừng không chỉ làm mất đi nguồn cung cấp nước mà còn làm suy giảm sự đa dạng sinh học và gây ra hiện tượng sạt lở đất đai, lũ lụt, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Khi rừng bị phá, không còn cây xanh giữ đất, giữ nước, dẫn đến sạt lở đất, lũ lụt xảy ra thường xuyên và dữ dội hơn. Khiến Lão Sơn đau xót nhìn dòng nước "cuồn cuộn nuốt hàng xà cừ sát mép sông", hàng xà cừ trốc gốc đánh ùm xuống dòng nước ngầu đỏ chảy xiết. Không chỉ vậy, những kẻ phá rừng mà báo chí gọi là “phá rừng vô địch quốc gia” bị kêu án mỗi thằng hai mươi năm tù, mới thụ án sáu, bảy năm đã được đặc xá về với vợ con. Đó phải chẳng là lỗ hổng của pháp luật khiến cho việc bảo vệ rừng ngày càng khó khăn, việc dung túng cho tội ác của bọn lâm tặc sẽ tiếp tay cho chúng càng hoành hành hơn nữa. 

Tác phẩm chính là lời cảnh tỉnh về hậu quả nghiêm trọng của việc khai thác rừng trái phép. Lão Sơn và anh lính Hoè, những người chứng kiến tận mắt sự tàn phá của rừng, mong muốn mọi người chung tay bảo vệ rừng, có ý thức trong việc sử dụng và khai thác tài nguyên thiên nhiên. Hình ảnh những cây con được trồng lại trên nền đất trống, tượng trưng cho sự tái sinh của thiên nhiên và hy vọng vào một tương lai xanh mát. Để có thể hi vọng vào một tương lai xanh ấy, mỗi người, mỗi cá nhân, mỗi tổ chức chính quyền cần chung tay, ra sức tìm ra giải pháp và nghiêm túc thực hiện nó để bảo vệ rừng xanh được nguyên vẹn. Nâng cao ý thức cá nhân, thực hiện trồng cây gây rừng, tăng cường giám sát, truy quét và xử lý nghiêm những vụ phá rừng , tuyên truyền bảo vệ rừng, khai thác hợp lí, có phương án bảo tồn và phát triển diện tích rừng, phủ xanh đồi trọc. Chỉ khi có sự hợp tác và cộng tác chặt chẽ giữa chính phủ, cộng đồng và các bên liên quan mới có thể giải quyết được vấn đề khai thác rừng trái phép ở Việt Nam hiện nay một cách toàn diện và bền vững.

Vấn nạn khai thác rừng trái phép ở Việt Nam hiện nay cần được nhìn nhận thấu đáo, có định hướng giải quyết cụ thể, triệt để và toàn diện. "Đêm đợi lũ" là tiếng chuông cảnh tỉnh về nạn khai thác rừng trái phép, đồng thời là lời kêu gọi mọi người chung tay bảo vệ rừng. Mỗi cá nhân cần nâng cao ý thức trách nhiệm, chung tay góp sức bảo vệ rừng, vì rừng là tài nguyên quý giá, là lá phổi xanh của Trái Đất.