[Cánh diều] Lịch Sử 10 Bài 7 Lý thuyết: Một số nền văn minh phương Tây

Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 7 ngắn nhất Cánh Diều. Tổng hợp, tóm lược nội dung Bài 7: Một số nền văn minh phương Tây trang 50, 51, 52 dễ hiểu.

Bài 7: Một số nền văn minh phương Tây trang 50, 51, 52 SGK Lịch sử 10 - Cánh Diều

>>> Xem thêm: Soạn Sử 10 Bài 7: Một số nền văn minh phương Tây - Cánh Diều

1. Văn minh Hy Lạp, La Mã

1.1. Cơ sở hình thành

a. Điều kiện tự nhiên, dân cư, kinh tế

Điều kiện tự nhiên thuận lợi đã tác động đáng kể đến phát triển kinh tế ở Hy Lạp và La Mã:

- Ở đó có rất nhiều khoáng sản trong lòng đất, bờ biển khúc khuỷu có nhiều vũng, vịnh tạo điều kiện cho thủ công nghiệp, thương nghiệp và hàng hải phát triển mạnh.

- Thủ công nghiệp và thương nghiệp giữ vai trò là kinh tế chủ đạo, hình thức kinh tế điền trang trong nông nghiệp cũng phát triển, đây chính là cơ sở hình thành nền văn minh Hy Lạp và La Mã.

- Cư dân đa dạng, nhiều tộc người, một bộ phận người I-ta-li-ốt đã dựng lên thành Rô-ma nên gọi là người Rô-ma... Họ đã sáng tạo những thành tựu rực rỡ của nền văn minh này.

b. Chính trị, xã hội; Sự kế thừa văn minh phương Đông cổ đại

- Vào khoảng thế kỉ VIII-VII TCN, các nhà nước Hy Lạp và La Mã ra đời.

- Quốc gia thành bang là Hy Lạp, tiêu biểu là thành bang Aten và Xpác.

- Ở La Mã, nhà nước điển hình là nền cộng hòa quý tộc, nhà nước đế chế.

- Tầng lớp xã hội bao gồm chủ nô, bình dân và nô lệ. Nô lệ bị bóc lột hết sức tàn bạo, chính vì nền dân chủ cổ đại và sự bóc lột nô lệ là những cơ sở chính trị, xã hội quan trọng của nền văn minh Hy Lạp và La Mã.

c. Sự kế thừa nền văn minh phương Đông cổ đại

- Văn minh Hy Lạp và La Mã được truyền bá mạnh mẽ sang các nước phương Đông và ngược lại cũng tiếp thu, kế thừa những thành tựu của văn minh phương Đông. Cư dân Hy Lạp và La Mã đã tiếp thu Lịch pháp, Toán học, Thiên văn học….

1.2. Những thành tựu cơ bản

- Về thành tựu, cư dân Hy Lạp và La Mã có những thành tựu văn minh cơ bản nào như sau:

* Ý nghĩa của các thành tựu trên như sau:

- Nền tảng chữ viết theo hệ chữ La-tinh hiện nay là chữ viết Hy Lạp và La Mã do nó có tính đơn giản, ngắn gọn và linh hoạt. 

- Triết học được xem là những thành tựu rực rỡ của văn minh phương Tây, tạo nên cơ sở hình thành của triết học châu Âu sau này. 

- Một trong những tôn giáo lớn trên thế giới là Thiên Chúa giáo, tôn giáo này được lan tỏa rất mạnh mẽ và phổ biến. 

- Việc tính lịch và quan sát thiên văn có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc sống đương thời, đồng thời là cơ sở cho cách tính lịch sau này. 

- Là nền tảng của khoa học hiện đại, những hiểu biết về khoa học của cư dân Hy Lạp và La Mã được ứng dụng hiệu quả trong cuộc sống.

- Trong lĩnh vực nghệ thuật và công trình kiến trúc, Hy Lạp và La Mã đạt tới trình độ cao, mang tính thực tế và tinh thần dân tộc sâu sắc.

=> Tất cả những thành tựu trên đã tạo ra một nền văn minh rực rỡ nhiều lĩnh vực, là cơ sở đầu tiên của nền văn minh phương Tây sau này.

* Một trong những thành tựu tiêu biểu nhất là Đền Pác-tê-nông tại A-ten, Hy Lạp:

Đền Pác-tê-nông được xây dựng từ  447 TCN đến  432 TCN, được dựng lên để thờ nữ thần A-the-na – vị thần bảo hộ thành A-ten. Bố cục gồm bốn khu vực chính: Tiền sảnh; gian thờ, nơi đặt tượng nữ thần A-the-na; khu vực để châu báu; hậu sảnh. Toàn bộ ngôi đền được thiết kế theo phong cách Doris đặc trưng với kết cấu đơn giản, tinh tế. Nơi đây được coi là biểu tượng của nền dân chủ A-ten, là một trong những công trình kiến trúc văn hóa vĩ đại của văn minh Hy Lạp cổ đại nói riêng và thế giới nói chung.

2. Văn minh thời Phục hưng

2.1. Bối cảnh lịch sử

* Bối cảnh lịch sử của nền văn minh thời Phục hưng được thể hiện như sau:

- Sự phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa bị kìm hãm do Tây Âu lúc chịu sự thống trị của chế độ phong kiến và sự khắt khe của Giáo hội Thiên Chúa giáo.

- Giai cấp tư sản đã xuất hiện trong xã hội phong kiến, bắt đầu có sự hình thành chủ nghĩa nhân văn, nhiều trường đại học được thành lập.

- Một số nội dung của văn hóa Hy Lạp và La Mã được một bộ phận muốn phục hồi lại, giai cấp tư sản đã phát triển thành một phong trào văn hóa rộng lớn, phong trào đầu tiên diễn ra ở thành phố Phờ-lo-ren (I-ta-li-a), rồi lan rộng khắp châu Âu.

Lý do Phờ-lo-ren (I-ta-li-a) là nơi khởi nguồn của nền văn minh thời Phục hưng là vì vai trò của dòng họ Mê-đi-ci đóng vị trí quan trọng trong nền chính trị thành phố, đây là một dòng họ nhiều đời người là chủ ngân hàng lớn và có chủ trương khuyến khích nghệ thuật.

2.2. Những thành tựu cơ bản

- Những thành tựu nổi bật của văn minh thời Phục hưng:

Từ những thành tựu trên, ta có thể thấy được:

- Tất cả những thành tựu đạt được của văn minh thời Phục hưng là một bước tiến lớn trong lịch sử văn minh ở Tây Âu. Không chỉ là tinh thần nhân văn và tiến bộ trong tư tưởng và văn học mà còn là sự sáng tạo và phát minh trong khoa học với những ý tưởng đi trước thời đại, là chủ nghĩa hiện thực trong nghệ thuật.

>>> Xem toàn bộ: Tóm tắt lý thuyết Sử 10 ngắn gọn Cánh Diều

-------------------------------

Trên đây Toploigiai đã cùng các bạn Tóm tắt Lý thuyết Sử 10 Bài 7 Cánh Diều trong bộ SGK Cánh Diều theo chương trình sách mới. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này. Toploigiai đã có đầy đủ các bài soạn cho các môn học trong các bộ sách mới Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức. Mời các bạn hãy click ngay vào trang chủ Toploigiai để tham khảo và chuẩn bị bài cho năm học mới nhé. Chúc các bạn học tốt!