Nội dung chính bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam SGK Ngữ văn 10 trang 82 (CTST)

Giới thiệu Nội dung chính bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam SGK Ngữ văn 10 trang 82 (CTST) chi tiết nhất về bố cục, thể loại, biện pháp nghệ thuật, phương thức biểu đạt và câu hỏi trong SBT của bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam.

Bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam SGK Ngữ văn 10 có nội dung chính như sau

Nội dung chính

Đề tài tranh Đông Hồ thường lấy từ truyện dân gian, cảm hứng từ cuộc sống sinh hoạt, chất liệu thường được làm bằng giấy gió, mực nho. Tranh Đông Hồ được sử dụng chủ yếu vào ngày Tết, trong các sự kiện cúng bái. Tranh Đông Hồ được các nghệ nhân giữ gìn, phục chế và sáng tạo từ ngàn đời.

1. Giới thiệu về tác giả 

- Nhóm biên soạn tổng hợp từ “Tranh dân gian Đông Hồ - Đông Hồ Folk Paintings” của An Chương và “Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa văn hóa dân gian Việt Nam” của Khánh An.

2. Tìm hiểu khái quát về tác phẩm 

Thể loại: Báo chí

Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Trích “Nét tinh hoa văn hóa dân gian Việt Nam”.

Phương thức biểu đạt: Thuyết minh

Người kể chuyện: Ngôi số 3

Tóm tắt: Đề tài tranh Đông Hồ thường lấy từ truyện dân gian, cảm hứng từ cuộc sống sinh hoạt, chất liệu thường được làm bằng giấy gió, mực nho. Tranh Đông Hồ được sử dụng chủ yếu vào ngày Tết, trong các sự kiện cúng bái. Tranh Đông Hồ được các nghệ nhân giữ gìn, phục chế và sáng tạo từ ngàn đời.

Văn bản đem đến các thông tin về tranh Đông Hồ:

- Đề tài dân dã, hình tượng sinh động, ngộ nghĩnh

Những hình ảnh quen thuộc, bình dị trong đời sống hằng ngày như gà, lợn, trâu, bò, ...; những góc khuất của đời sống nông thôn là đề tài quen thuộc, chủ yếu và được sáng tạo trong các bức tranh Đông Hồ.

- Chất liệu tự nhiên, sắc màu bình dị, ấm áp

+ Chất liệu: giấy điệp, chổi lá thông để quét lên.

+ Màu sắc: màu đen từ than xoan hay than lá tre; màu xanh từ gỉ đồng, lá chàm; màu vàng từ hoa hòe; màu đỏ từ sỏi son, gỗ vang; ... à 4 gam màu chủ đạo.

- Chế tác khéo léo, công phu

+ Vẽ mẫu.

+ Can lại rõ ràng từng nét, bảng mày bằng mực nho lên giấy bản mỏng rồi xếp vào bản khắc gỗ.

+ Khi in, đặt xấp giấy in trước mặt; tay phải cầm “tay co” đóng sau lưng ván in, úp ván xuống “bìa” để quét đẫm màu; úp mặt ván khắc đã thấm màu lên mặt giấy; lật ngửa ván khắc lên.

+ Thợ in lấy xơ mướp xoa đều lưng mặt giấy để màu mực thấm đều; bóc từ giấy khỏi ván in; số màu của tranh tương ứng với số lần in.

- Rộn ràng tranh Tết

+ Khoảng tháng 7, tháng 8 hằng năm là dịp để chuẩn bị cho mùa tranh Tết.

+ Chợ tranh họp vào tháng Chạp trong các ngày 6, 11, 16, 21, 26.

- Lưu giữ và phục chế

+ Vào khoảng cuối thế kỉ XIX đến những năm 40 của thế kỉ XX là thời kì hưng thịnh. Xu thế thương mại hóa thời kinh tế thị trường đã làm chúng dần mai một, thất truyền.

+ Ở Đông Hồ vẫn có những nghệ nhân tâm huyết với nghề, cố gắng để duy trì, nuôi dưỡng nghề tranh Đông Hồ này

3. Nội dung chính và bố cục tác phẩm 

Nội dung chính

Đề tài tranh Đông Hồ thường lấy từ truyện dân gian, cảm hứng từ cuộc sống sinh hoạt, chất liệu thường được làm bằng giấy gió, mực nho. Tranh Đông Hồ được sử dụng chủ yếu vào ngày Tết, trong các sự kiện cúng bái. Tranh Đông Hồ được các nghệ nhân giữ gìn, phục chế và sáng tạo từ ngàn đời.

Bố cục

Văn bản chia thành 6 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “gìn giữ, phát huy”: Tóm tắt nội dung chính đề cập trong bài.

- Phần 2: Tiếp theo đến “Hứng dừa, đánh ghen”: Đề tài dân dã, hình tượng sinh động, ngộ nghĩnh

- Phần 3: Tiếp theo đến “in tranh Đông Hồ”: Chất liệu tự nhiên, sắc màu bình dị, ấm áp

- Phần 4: Tiếp theo đến “in bấy nhiêu lần”: Cách chế tác khéo léo công phu và tỉ mỉ.

- Phần 5: Tiếp theo đến “dùng tranh mới”: Rộn ràng tranh Tết

- Phần 6: Đoạn còn lại: Lưu giữ và phục chế

4. Giá trị nội dung và nghệ thuật 

Giá trị nội dung

- Văn bản cung cấp cho người đọc những thông tin về tranh Đông Hồ - một sản phẩm văn hóa dân gian của Việt Nam ở nhiều khía cạnh như hình tượng, đề tài, chất liệu, màu sắc, cách thức chế tác, cách lưu giữ phục chế và dịp mà tranh được sử dụng nhiều nhất

- Cho thấy thái độ trân trọng của tác giả đối với tranh Đông Hồ và những nghệ nhân làm ra nó. Từ đó kêu gọi sự gìn giữ và phát huy của mọi người đối với những giá trị văn hóa của dân tộc

Giá trị nghệ thuật

- Ngôn từ rõ ràng, mạch lạc

- Kết hợp giữa thuyết minh và miêu tả, tự sự

- Có sự sưu tầm và tìm tòi thông tin từ nhiều nguồn

5. Câu hỏi trong SBT

Đọc văn bản Tranh Đông Hồ - nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam (Bài 4) và thực hiện các yêu cầu dưới đây:

Câu 1: Xác định đề tài của văn bản Tranh Đông Hồ – nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam. Chỉ ra một số đoạn, mục có lồng ghép yếu tố miêu tả hoặc biểu cảm trong văn bản và nêu mục đích của việc lồng ghép ấy.

Lời giải

- Đề tài của văn bản trên: Tranh dân gian Đông Hồ.

- Một số đoạn, mục có lồng ghép yếu tố miêu tả hoặc biểu cảm trong văn bản:

+ Đoạn “Giấy in tranh Đông Hồ...in tranh Đông Hồ” (mục 2).

+ Miêu tả về sự rộn ràng buổi chợ tranh Tết: “Mỗi năm một lần, chợ tranh họp vào tháng Chạp trong các ngày 6, 11, 16, 21, 26. Chợ tranh đông vui, sầm uất được tổ chức ngay trong đình làng.

=> Việc lồng ghép các yếu tố miêu tả hoặc biểu cảm trong văn bản giúp những thông tin của đề tài được thể hiện một cách rõ ràng hơn, mang đến cho độc giả những điều quan trọng, cần thiết. Đồng thời, thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết với đề tài đó.

Câu 2: Theo bạn, nội dung của các mục 1, 2, 3 đã bổ sung thông tin cho nhau và góp phần thể hiện thông tin chính của văn bản như thế nào?

Lời giải

- Nội dung của các mục 1, 2, 3 lần lượt nói về đề tài, hình tượng; chất liệu, màu sắc và các công đoạn chế tác.

- Nội dung ở các mục 1, 2, 3 của văn bản đã có sự liên kết, bổ sung cho nhau. Đồng thời làm cụ thể hóa những thông tin chính đã được nêu ra ở phần đoạn văn in nghiêng ở ngay đầu văn bản.

Thông tin trong mục 1, 2 và 3 (1. Đề tài dân dã, hình tượng sinh động, ngộ nghĩnh; 2. Sắc màu binh dị, ấm áp; 3. Chế tác khéo léo, công phu) bổ sung cho nhau, mỗi mục cho thấy một nét “tinh hoa”, cả ba mục góp phần làm rõ giá trị văn hoá của tranh Đông Hồ.