Tìm thán từ trong các câu sau đây (trích từ tác phẩm Tôi đi học của Thanh Tịnh)

Câu hỏi : Tìm thán từ trong các câu sau đây (trích từ tác phẩm Tôi đi học của Thanh Tịnh):

Cảnh vật xung quanh tôi thay đổi vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học!

Trả lời:

Trong câu trích trên từ tác phẩm Tôi đi học không sử dụng thán từ, tuy nhiên trong câu có trợ từ là từ “chính”.

Cảnh vật xung quanh tôi thay đổi vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học!

Nội dung câu hỏi này nằm trong phần kiến thức về thán từ , trợ từ, tình thái từ  trong sách ngữ văn lớp 8, hãy cũng Top lời giải luyện tập một số bài tập nhé!

1. Thán từ

Là những từ dùng để bộc lộ cảm xúc của người nói, người viết hoặc dùng để gọi đáp.

Ví dụ về thán từ

Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?

Thán từ trong ví dụ trên là “than ôi”

2. Trợ từ 

Trợ từ là những từ chỉ có một từ ngữ trong câu. Chúng dùng để biểu thị hay nhấn mạnh một sự vật hoặc sự việc nào đó được nói đến.

- Trợ từ là từ loại phổ trong câu. Có thể thấy có 2 loại trợ từ là trợ từ để nhấn mạnh và trợ từ để đánh giá sự việc, sự vật.

+ Trợ từ để nhấn mạnh: Có tác dụng nhấn mạnh một sự vật, sự việc, hành động nào đó. Gồm các từ như “những, cái, thì, mà, là…”.

+ Trợ từ biểu thị đánh giá về sự việc, sự vật: gồm các từ như ”chính, ngay, đích…”

3. Tình thái từ 

Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để tạo câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán nhằm biểu thị sắc thái, tình cảm của người nói.

Tình thái từ được chia thành hai loại đó là:

+ Tình thái từ là phương tiện dùng để tạo thành câu nghi vấn. Ví dụ như: à, ư, hử, chứ, chăng, …câu cầu khiến như đi, nào, với, …hay câu cảm thán như thay, sao, …

+ Tình thái từ dùng để biểu thị tình cảm, thái độ của người nói như ạ, nhé, cơ, mà, vậy, …

Lưu ý: Sự phân loại chỉ có ý nghĩa tương đối bởi vì một số tình thái từ thuộc loại thứ nhất là phương tiện để cấu tạo câu theo mục đích phát ngôn và cũng có khả năng thể hiện tình cảm, thái độ của người nói.

4.  Luyện tập trợ từ, thán từ, tình thái từ

Bài tập 1: Xác định trợ từ, thán từ, tình thái từ trong các câu sau:

a, Tính ra cậu Vàng cậu ấy ăn khỏe hơn cả tôi ông Giáo ạ!

(Lão Hạc, Nam Cao)

b, Vâng, ông Giáo dạy phải đối với chúng mình thế là sung sướng.

(Lão Hạc, Nam Cao)

c. Con chó của cháu nó mua đấy chứ!

(Lão Hạc, Nam Cao)

Trả lời:

a, Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm: "ạ".

b, Thán từ gọi đáp: "Vâng".

c, Tình thái từ nghi vấn: "chứ".

Bài tập 2: Trợ từ là gì? Có mấy loại trợ từ?

Trả lời:

Trợ từ là những từ chuyên đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ, đánh giá sự vật, sự việc được nói đến. Trợ từ thường do các từ loại khác chuyển thành. Một số trợ từ hay gặp là: những, chính, đích, ngay…

Bài tập 3: Thán từ là gì? Có mấy loại thán từ?

Trả lời:

Thán từ là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người nói hoặc dùng để gọi đáp. Một số thán từ thường gặp là: vâng, dạ, này, ơi, ừ (gọi đáp), a, á, ôi, ô hay, trời ơi, than ôi (biểu lộ cảm xúc).

Bài tập 4: Tình thái từ là gì? Có mấy loại tình thái từ?

Trả lời:

Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu theo mục đích nói (nghi vấn, cầu khiến, cảm thán) và để biểu thị các sắc thái tình cảm của người đó. ... - Để tạo dạng câu nghi vấn, người ta thường dùng các tình thái từ: à, ư, hở, hả, chứ, phỏng, chăng

Bài tập 5: Xác định từ loại cho các từ in đậm sau đây:

a) Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc…Toàn những cớ cho ta tàn nhẫn.

b) Đường trơn, trời lạnh mà nó vẫn đến đúng giờ mà.

c) Có mà mày bị điếc.

d) Anh ấy đang học bài.

e) Có chí thì nên.

f) Anh nên đi vào buổi sáng.

g) Vì hoa nên phải đánh đường tìm hoa.

h) Em đừng khóc nữa mà.

i) Anh nói như vậy thì tôi sẽ đi.

k) Trời mưa nên tôi đành ở nhà vậy.

l) Anh à, em muốn hỏi anh bài toán này.

m) Khốn nạn! Nó bỏ đi rồi ư?

n) Đích thị là nó chạy ra ngõ.

Trả lời:

a. những: lượng từ

b. mà: quan hệ từ

c. mà: trợ từ

d. đang: phó từ

e. nên: danh từ

f. nên: động từ

g. nên: quan hệ từ

h. mà: trợ từ

i. vậy: đại từ

k. nên: quan hệ từ

l. à: thán từ

m. khốn nạn: tình thái từ

n. đích thị: trợ tù

Bài tập 6: Tìm và xác định ý nghĩa của trợ từ trong các câu sau:

a) Mặc dù non một năm ròng, mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư, nhắn người thăm tôi lấy một lời và gửi cho tôi lấy một đồng quà.

b) Nhưng họ thách nặng quá: nguyên tiền mặt phải 100 đồng bạc, lại còn cau, còn rượu thì mất đến 200 bạc.

c) Tính ra cậu Vàng cậu ấy ăn khỏe hơn cả tôi ông giáo ạ.

d) Rồi cứ mỗi năm Rằm tháng 8.

Tựa nhau trông xuống thế gian cười.

e) Nó hát những mấy ngày liền.

f) Chính các bạn đã giúp Lan học tốt.

g) Nó ăn mỗi bữa chỉ lưng bát cơm.

h) Ngay cả bạn thân, nó cũng ít tâm sự.

i) Anh tôi toàn những lo là lo.

Trả lời:

a, Mặc dầu non một năm ròng mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư, nhắn người thăm tôi lấy một lời và gửi cho tôi lấy một đồng quà. Trợ từ lấy được lặp lại 3 lần. Nhằm biểu thị tình cảm của nhân vật với mẹ, dù mẹ không quan tâm hỏi han nhưng tình cảm của Hồng với mẹ không “rắp tâm nào” có thể làm thay đổi được.

b, Trợ từ “nguyên” nhấn mạnh duy chỉ một thứ. Trợ từ “đến” nhấn mạnh mức độ cao, làm ít nhiều ngạc nhiên.

c,Trợ từ “cả” biểu thị nhấn mạnh về mức độ cao, ý bao hàm.

d,Trợ từ “cứ” biểu thị nhấn mạnh thêm về sắc thái khẳng định, không kể khách quan như thế nào.

e, Trợ từ "những" biểu thị việc diễn đạt một sự việc khách quan như trên,còn có ý nhấn mạnh nó hát nhưng mấy ngày liền

g, Trợ từ "chỉ" biểu thị sắc thái không bình thường về số lượng không đạt mức bình thường (quá ít).

Bài tập 7: Tìm trợ từ, thán từ trong đoạn trích sau:

“Ốm dậy tôi về quê, hành lí vẻn vẹn chỉ có một cái vali đựng toàn những sách. Ôi những quyển sách rất nâng niu! Tôi đã nguyện giữ chúng suốt đời, để lưu lại những kỉ niệm một thời chăm chỉ, hăng hái và tin tưởng, đầy những say mê và khát vọng.”

Trả lời:

Trợ từ: những

Thán từ: ôi

Bài tập 8: Xác định trợ từ, thán từ, tình thái từ trong các câu sau:

- Những là rày ước mai ao.

- Vâng! Cháu cũng nghĩ như cụ.

- Đích thị là nó rồi.

- Sướng vui thay miền Bắc của ta.

- Có thể tôi mới tin mọi người.

- Bạn cứ nói mãi điều tôi không thích làm gì vậy?

- Em không! Nào! Em không cho chị bán chị Tí.

- Ồ tất cả của ta đây, sướng thật!

- Cái bạn này hay thật!

Trả lời:

a) những

b) này

c) vậy

d) đích

e) mới

Bài tập 9: Đặt câu với những thán từ sau đây: à, úi chà, chết thật, eo ôi, ơi, trời ơi, vâng, bớ người ta.

Trả lời:

* A ! Mẹ em đã về!

* Úi chà cái con mèo này, thì ra mày đã gặm miếng thịt của bà!

* Chết thật, nhà ấy đã có trộm vào rồi đấy!

* Eo ơi, bãi rác của Philipins thật kinh khung!

* Trời ơi con với cái!

*Vâng, cháu biết rồi ạ!

* Bớ người ta có cướp!

Bài tập 10: Đặt câu có sử dụng tình thái từ để biểu thị các ý sau đây:

- miễn cưỡng

- kính trọng

- thân thương

- thân mật

- phân trần

Trả lời:

+ Bạn miễn cưỡng à?

+ Chúng ta phải kính trọng người lớn tuổi nhé!

+ Người đó đã dành cho tôi bao nhiêu cảm xúc thân thương chăng?

+ Cảm xúc yêu thương tràn ngập khi đi với bạn

+ Hãy thân mật với tớ nhé !!!

+ Bạn phân vân không biết làm sao à???

+ Tôi thật ngạc nhiên khi nghe tin đó!

+ Tôi thật bất ngờ sau lần kiểm tra này

+ Chúng ta phải lễ phép khi giao tiếp với người khác nhé!

Bài tập 11: Ghi lại một đoạn văn bất kì trong các tác phẩm đã học có sử dụng trợ từ, thán từ, tình thái từ.

Trả lời:

Một hôm đi học về, Lan gặp Hà - người bạn cũ của mình, nay đã chuyển đy trường khác ngạc nhiên, Lan hỏi:

- Ủa, hôm nay trường cậu được nghỉ à?

Lan nhanh nhảu trả lời:

- Trường tớ được nghỉ những 1 tuần cơ đấy!

- Ừ -Lan vỗ nhẹ lên vai bạn - Vậy chiều nay đi chơi với tớ nhé.

Vậy là hai bạn cùng đi thăm lại ngôi trường ngày thơ ấu của họ....