Đọc hiểu Lúa và Cỏ

Tuyển tập các đề Đọc hiểu Lúa và Cỏ hay nhất. Các câu hỏi và trả lời đọc hiểu được sưu tầm từ các đề thi có đáp án đầy đủ. Mời các thầy cô, quý phụ huynh các em học sinh tham khảo. 

I. Đề Đọc hiểu Lúa và Cỏ

Đọc văn bản sau:

LÚA VÀ CỎ

Một hôm Trời ngự giữa lưng trời phán hỏi loài người muốn điều gì trước nhất. Tổ tiên chúng ta xin một ngày hai bữa cơm.

Trời bèn hoá phép cứ mỗi ngày có một hạt lúa khổng lồ lăn qua khắp các cửa nhà. Các bà chỉ việc đưa tay ra hứng là có số gạo đủ ăn trong ngày. Sau mỗi ngày làm xong phận sự, hạt lúa được Trời hoá phép lại lớn như cũ. Người ta chỉ cần quét dọn nhà cửa sạch sẽ để tiếp rước hạt ngọc của trời lăn đến cửa.

Có một người đàn bà kia tính tình lười biếng, không nghe lời dặn của Trời. Khi hạt lúa lăn đến cửa không thấy chủ nhà quét dọn tiếp rước mình bèn quay sang nhà khác. Người chủ nhà tức giận cầm chổi rượt theo, đập một cái thật mạnh làm cho hạt ngọc vỡ tan từng mảnh.  Loài người phải nhịn đói một thời gian bèn đi thưa với Trời, Trời bảo rằng:

- Các người không kính nể hạt ngọc của ta, từ đây, các người phải làm hết sức mình để cho hạt ngọc được sống dậy. Mỗi người phải đi tìm mảnh gạo vỡ của ta đem về, xới đất, tưới nước, săn sóc cho đến khi trổ bông sinh hạt. Ta sẽ giúp các ngươi làm việc, ta sẽ làm mưa và nắng …

Từ đó loài người mới bắt đầu trồng lúa.

Cũng vào lúc sinh ra lúa, Trời sai một Thiên thần đưa xuống hạ giới một số hạt giống lúa và một số hạt giống cỏ vãi ra khắp mặt đất để nuôi người và vật. Ban đầu, thần gieo tất cả hạt giống cỏ ở trong tay trái, cỏ mọc rất nhanh, lan tràn rất mạnh qua đêm. Đến nỗi hôm sau Thần mới chỉ gieo hết một nửa số hạt giống lúa ở trong tay phải thì đã không còn một khoảng đất nào để gieo nữa. Thần đành đem nửa số hạt giống lúa về trời. Do đó mà ở trên mặt đất, cỏ mọc nhiều mà lại rất khoẻ, còn lúa thì ít lại mọc rất khó khăn, nếu không chăm bón, làm cỏ thì bị cỏ át mất.

Khi đã biết rõ việc ấy, Trời liền nổi giận đày thần xuống trần hoá làm con trâu, ăn cỏ đời này qua đời khác và phải kéo cày cho loài người trồng lúa. 

Trời đặt ra một vị thần để trông nom lúa gạo. Thần Lúa là một ông cụ già râu tóc bạc phơ, thường hay chống gậy đi đó đây.

(Thần thoại, Doãn Quốc Sỹ sưu tầm và dịch thuật, NXB Sáng tạo, 1970, tr.29-30)

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên.

A. Biểu cảm 

B. Miêu tả

C. Tự sự

D. Thuyết minh

Câu 2. Nội dung chủ yếu của văn bản là:

A. Lí giải về nguồn gốc vũ trụ và các hiện tượng tự nhiên.

B. Lí giải về nguồn gốc con người và nguồn gốc các dân tộc ở Việt Nam.

C. Lí giải về các anh hùng thời khuyết sử, các anh hùng văn hoá, tổ sư các nghề.

D. Lí giải về nguồn gốc các loài động, thực vật.

Câu 3. Hạt lúa được Trời hoá phép có những đặc điểm gì?

A. Hạt lúa khổng lồ, lăn qua các cửa nhà, chỉ cần đưa tay ra hứng là có đủ số gạo ăn trong ngày, sau mỗi ngày làm xong phận sự, hạt lúa lại lớn như cũ. 

B. Hạt lúa khổng lồ, tự nhiên mọc lên, loài người chỉ cần ra ruộng mang về đủ số gạo ăn, sau mỗi ngày làm xong phận sự, hạt lúa lại lớn trở lại như cũ. 

C. Hạt lúa nhỏ, loài người phải tự mình cày cấy, vun xới, gặt hái và mang về nhà, nếu không chăm bón tốt, cỏ sẽ mọc át hết lúa. 

D. Hạt lúa nhỏ, loài người phải tự mình cày cấy, vun xới, hạt lúa tự lăn về nhà, nếu không chăm bón tốt, cỏ sẽ mọc át hết lúa. 

Câu 4. Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn: Khi hạt lúa lăn đến cửa, không thấy chủ nhà quét dọn tiếp rước mình, bèn quay sang nhà khác. 

A. So sánh

B. Nhân hoá

C. Ẩn dụ

D. Liệt kê

Câu 5. Theo văn bản, vì sao hạt lúa sau này lại có kích thước nhỏ đi?

A. Vì lúa giận người chủ nhà không tiếp đón mình chu đáo, cẩn thận.

B. Vì người chủ nhà thờ ơ, lười biếng đã không chịu nghe lời dặn của Trời.

C. Vì người chủ nhà cầm chổi đập mạnh làm cho hạt ngọc vỡ tan từng mảnh.

D. Vì Thiên thần làm ăn tắc trách, nhầm lẫn giữa cỏ và lúa.

Câu 6. Chi tiết trên mặt đất, cỏ mọc nhiều mà lại rất khoẻ, còn lúa thì ít lại mọc rất khó khăn, nếu không chăm bón, làm cỏ thì bị cỏ át mất có ý nghĩa gì?

A. Muốn lúa tốt phải làm cỏ.

B. Sự ra đời của cỏ và lúa.

C. Sức sống của cỏ và lúa.

D. Cách chăm sóc cỏ và lúa.

Câu 7. 

Theo văn bản, để hạt lúa được sống dậy loài người phải: “làm hết sức mình để cho hạt ngọc được sống dậy. Mỗi người phải đi tìm mảnh gạo vỡ của ta đem về, xới đất, tưới nước, săn sóc cho đến khi trổ bông sinh hạt. Ta sẽ giúp các ngươi làm việc, ta sẽ làm mưa và nắng”.

Câu 8. 

Chi tiết Trời phán hỏi loài người muốn điều gì trước nhất, tổ tiên chúng ta xin một ngày hai bữa cơm đã thể hiện khát vọng về cuộc sống ấm no của nhân dân ta. 

Câu 9. Từ câu chuyện Lúa và cỏ, anh/chị rút ra được bài học gì cho mình? (Trả lời bằng 4-5 câu).

Trả lời câu hỏi đọc hiểu

Câu 1. 

Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên: Tự sự

→ Đáp án: C

Câu 2. 

Nội dung chủ yếu của văn bản là: Lí giải về nguồn gốc các loài động, thực vật.

→ Đáp án: D

Câu 3. 

Hạt lúa được Trời hoá phép có đặc điểm: Hạt lúa khổng lồ, lăn qua các cửa nhà, chỉ cần đưa tay ra hứng là có đủ số gạo ăn trong ngày, sau mỗi ngày làm xong phận sự, hạt lúa lại lớn như cũ. 

→ Đáp án: A

Câu 4. 

Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn: Khi hạt lúa lăn đến cửa, không thấy chủ nhà quét dọn tiếp rước mình, bèn quay sang nhà khác là nhân hoá.

→ Đáp án: B. 

Câu 5. 

Theo văn bản, hạt lúa sau này lại có kích thước nhỏ đi vì người chủ nhà cầm chổi đập mạnh làm cho hạt ngọc vỡ tan từng mảnh.

→ Đáp án: C

Câu 6. 

Chi tiết trên mặt đất, cỏ mọc nhiều mà lại rất khoẻ, còn lúa thì ít lại mọc rất khó khăn, nếu không chăm bón, làm cỏ thì bị cỏ át mất có ý nghĩa: Muốn lúa tốt phải làm cỏ.

→ Đáp án: A. 

Câu 7. 

Theo văn bản, loài người phải làm gì để hạt lúa được sống dậy? 

Câu 8. Chi tiết Trời phán hỏi loài người muốn điều gì trước nhất, tổ tiên chúng ta xin một ngày hai bữa cơm đã thể hiện khát vọng gì của nhân dân ta xưa?

Câu 9. 

Từ câu chuyện Lúa và cỏ, ta có thể thấy được sự cần thiết của việc bảo vệ lương thực. Để có được thức ăn, phải trải qua rất nhiều công sức và tài nguyên mới có thể hình thành nên nên việc không trân quý thực phẩm không chỉ là không tôn trọng thức ăn mà còn không tôn trọng người làm ra nó. Trên thế giới hiện nay có rất nhiều quốc gia nghèo. Họ không có đủ cơm ăn áo mặc nên việc ta lãng phí và không trân trọng đồ ăn sẽ là việc làm trái với đạo đức. Do đó, khi ăn, chúng ta không nên bỏ phí thức ăn của mình mà hãy cố ăn hết để không phụ công của những người làm ra nó. 

II. Phần làm văn Lúa và cỏ

Chọn một trong hai đề văn sau:

Đề 1. Viết một bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của truyện Lúa và cỏ.

Đề 2. Từ đoạn trích phần Đọc hiểu, viết một bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) bàn về vai trò của lao động trong cuộc sống con người.

Bài làm

Đề 1:

“Lúa và cỏ” là câu chuyện kể về sự hình thành của cây lúa, qua đó co thấy sự gian khổ của quá trình lao động để tạo ra lương thực. Không chỉ cho ta thấy được về sự ra đời của hạt lúa mà nội dung câu chuyện mang lại cho ta rất nhiều bài học về lao động trong cuộc sống. Đầu tiên, qua câu chuyện, ta có thể thấy được khát vọng về cuộc sống ấm nó của nhân dân ta. Ngoài ra, câu chuyện còn là bài học cho những kẻ không biết trân trọng lương thực và bài học giành cho những người đó. Trên thế giới hiện nay, có biết bao nhiêu người chết vì đói, nhưng cũng có biết bao nhiêu người lãng phí thức ăn. Khi ta lãng phí thức ăn không chỉ là không tôn trọng công sức của người làm ra nó mà còn không biết trân trọng mạng sống của người khác. Để có được cuộc sống ấm no, không có cách nào khác là phải lao động, và khi bạn lao động, thấy được sự vất vả, gian lao của nó mới thấy trân quý công sức lao động của người khác. “Lúa và cỏ” cũng có những đặc sắc nghệ thuật rất độc đáo. Câu chuyện đã thể hiện được trí tưởng tượng phong phú của con người, tạo ra được các chi tiết thần kì và cách xây dựng nhân vật độc đáo. Tác giả đã tạo ra những nhân vật như Ông Trời, thiên thần, thần lúa,.. làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn và sinh động hơn. Có thể thấy, nội dung và nghệ thuật của “Lúa và cỏ” rất ý nghĩa và đặc sắc, đã mang lại cho chúng ta một thần thoại về sự hình thành của lúa và giá trị của việc lao động. 

Đề 2: 

“Lao động là vinh quang” - một câu nói của Bác Hồ nhằm khuyến khích chúng ta nên hăng say lao động, vì khi lao động, cuộc sống của chúng ta sẽ trở nên tốt đẹp hơn. Vậy lao động là gi? Lao động là hành động của con người để tạo ra của cải vật chất, phục vụ cho nhu cầu sống của mình. Tự mình lao động, tuy vất vả nhưng lại nhận được rất nhiều lợi ích trong cuộc sống. Tự lao động sẽ cho ta thấy trân quý thêm công sức của mọi người - những người lao động để đem lại cuộc sống tốt đẹp cho chúng ta. Mình lao động không chỉ đem lại lợi ích cho mình và còn cho người khác. Như cô lao công ngoài kia, việc làm của cô sẽ góp phần giúp cho môi trường xanh, sạch, đẹp hơn hay những người nông dân sẽ mang lại cho mình nguồn thực phẩm tốt cho sức khỏe hơn. Do đó lao động sẽ giúp con người hoàn thiện bản thân hơn trên mọi phương diện từ nhân cách, vị trí đến cách ứng xử. Tuy nhiên, trong cuộc sống vẫn còn nhiều người lười lao động, lười nhác, sống thụ động vào người khác. Khi mình không lao động, sẽ không thấy lao động kiếm tiền vất vả, khó khăn như nào nên không biết quý trọng đồng tiền và công sức của người khác. Do đó, chúng ta hãy lao động và không ngừng cố gắng học tập để phát triển bản thân mình hơn, giúp cho cuộc sống trở nên vinh quang hơn.

----------------------------------

Trên đây Toploigiai đã mang tới cho các bạn những kiến thức bổ ích qua bài Đọc hiểu Lúa và Cỏ. Hi vọng những kiến thức trên sẽ giúp các bạn đạt được kết quả cao trong học tập. Mời các bạn đến với câu hỏi tiếp theo.