Chính sách bế quan tỏa cảng

Học lịch sử đã lâu chắc các bạn đã từng nghe đến việc nhà Thanh áp dụng “Chính sách bế quan tỏa cảng”. Vậy bế quan tỏa cảng là gì? Tại sao nhà Thanh lại áp dụng chính sách bế quan tỏa cảng? Hãy cùng Top lời giải tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!

1. Bế quan tỏa cảng là gì?

Bế quan toả cảng có nghĩa là: đóng cửa ra vào, bao vây bến cảng, không cho thông thương giao dịch với bên ngoài. Đây là cách dùng câu bế quan toả cảng

2. Nhà Thanh áp dụng chính sách bế quan tỏa cảng

a. Nhà Thanh bắt đầu thực hiện chính sách bế quan tỏa cảng

- Dưới quyền cai trị của vua Thuận Trị và Khang Hy đời nhà Thanh, Trung Quốc đã bắt đầu thi hành chính sách cấm giao thương bằng đường biển.

- Đến năm 1757, ngoại trừ Quảng Châu, các cảng ở Hạ Môn và Ninh Ba đều buộc phải ngừng giao thương buôn bán với các nước phương Tây. Đây có thể coi là phát súng đầu tiên cho chính sách “thương mại một cảng” (chỉ mở một cảng để trao đổi hàng hóa với bên ngoài) của nhà Thanh. Cả nước cũng từ đó mà bước sâu hơn vào giai đoạn “bế quan tỏa cảng”.

- Vào cuối thời nhà Thanh, mượn cớ Trung Quốc áp dụng chính sách nhằm hạn chế sự phát triển giao thương của mình, các nước phương Tây liên tục tìm cách xâm lược Trung Quốc.

b. Nguyên nhân nhà Thanh áp dụng chính sách bế quan tỏa cảng

* Để củng cố quyền lực

- Một trong những nguyên nhân quan trọng khiến nhà Thanh phải áp chính sách này một cách bảo thủ, đó là để có thời gian củng cố vương triều. Khi nhà Thanh tiến vào chiếm đóng và cai trị vùng đồng bằng miền Trung Trung Quốc, bộ máy cai trị còn lỏng lẻo, tàn dư từ phía chính quyền nhà Minh còn lăm le đe dọa đến an nguy của nhà Thanh.

- Xung quanh có quá nhiều mối đe dọa, mà vào thời điểm ấy nhà Thanh chỉ vừa mới thống trị Trung Nguyên, sức mạnh của Thanh triều khó có thể cùng một lúc chống đỡ được tất cả các thế lực nên họ đã nghĩ đến việc cấm biển, chính sách "bế quan tỏa cảng" được đưa ra được xem như một thượng sách, cắt đứt liên hệ với thế giới bên ngoài để cố định hoàng quyền. 

- Vào cuối thời nhà Thanh, một số nước phương Tây liên tục xâm lược và chiếm đóng lãnh thổ Trung Quốc. Trước tình hình ấy, chính quyền nhà Thanh lo lắng rằng người dân ven biển dễ có giao lưu trao đổi với bên ngoài, như vậy sẽ ảnh hưởng đến vận mệnh quốc gia. Trên thực tế, chính sách “bế quan toả cảng” tuy phát huy được hiệu quả tự vệ tạm thời nhưng lại để lại hậu quả khôn lường về sau.

- Sở dĩ nhà Thanh áp dụng chính sách "bế quan tỏa cảng" trên phạm vi cả nước là vì muốn khống chế hệ thống tư tưởng đang không ngừng lớn mạnh của người Hán. Lúc bấy giờ, xét về dân số hay trình độ văn hóa, người Hán đều chiếm ưu thế hơn hẳn, điều này là mối lo lớn đối với chính quyền nhà Thanh, khiến nhà Thanh luôn trong tâm thế lo sợ chính quyền của họ sẽ không thể cai trị đất nước lâu dài. Vì thế, để loại bỏ sự ảnh hưởng của tư duy người Hán, chính quyền nhà Thanh đã ban hành chính sách "bế quan tỏa cảng", đóng cửa đất nước, cắt đứt mọi mối liên hệ của người Hán với thế giới bên ngoài. Điều đáng chú ý hơn nữa là, chính phủ nhà Thanh tin rằng chính sách này có thể giúp ích cho việc cai trị và củng cố quyền lực của chính quyền mình.

* Sự ngạo mạn của triều Thanh

- Chính phủ nhà Thanh cho rằng Trung Quốc đương thời là nước có nền công nghiệp phát triển, lãnh thổ rộng lớn, dân số đông nên mọi thứ đều có thể tự túc được. Hơn nữa, việc mở cửa giao lưu với nước ngoài lại tiềm tàng những yếu tố rủi ro, bất cập đe dọa quyền lực quốc gia, vì thế nhà Thanh mới kiên quyết thực hiện chính sách "bế quan toả cảng" bất chấp những hệ luỵ kéo theo.

- Suy cho cùng, "bế quan toả cảng" là một chính sách bất lợi đầy bất cập, là thủ phạm chính gây ra những sóng gió cuối thời nhà Thanh. Tuy nhiên vì tham vọng củng cố vương quyền, nhà Thanh vẫn kiên quyết duy trì chính sách "bế quan toả cảng" trong chiến lược trị nước của mình.

c. Mục đích nhà Thanh thực hiện chính sách bế quan tỏa cảng

- Nhà Thanh thực hiện chính sách “bế quan tỏa cảng” nhằm ngăn chặn sự thâm nhập của phương Tây. Tuy nhiên, chính sách này không những không hạn chế được việc thương nhân châu Âu đưa nhiều hàng lậu vào Trung Quốc mà còn gây nên cuộc xung đột kịch liệt, dẫn đến sự suy sụp của chế độ phong kiến Trung Quốc.